ارزیابی توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار بر افزایش ورودی رودخانه زرینه رود یه دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه کشور می باشد و اهمیت ویژه ای در مولفه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شمال غرب کشور دارد. این دریاچه متاسفانه در سال های اخیر با افت شدید سطح آب مواجه شده که می تواند بستری برای مشکلات زیست محیطی و تبعات آن در منطقه باشد. برای جلوگیری از روی دادن این مشکلات، مسئولان اجرایی برنامه ریزی ها و مطالعات وسیعی انجام را داده اند که اجرا کردن طرح های آبیاری تحت فشار در منطقه یکی از آنهاست. اجرای این طرح ها با توجه به گستردگی زمین های کشاورزی در حوضه و مشکلات مهندسی در اجرای آنها نیازمند هزینه و زمان زیادی می باشند و در صورت عدم کارآیی لازم می توانند وضعیت دریاچه را بحرانی تر از قبل نماید. از این رو قبل از اجرای این طرح ها نیازمند ارزیابی و بررسی تأثیر توسعه این سیستم های آبیاری بر حوضه و ورودی به دریاچه ارومیه می باشد. این مهم در این تحقیق برای حوضه زرینه رود مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور سعی شد تا با استفاده از شاخص های مختلف ارزیابی راندمان آبیاری تأثیر اعمال آبیاری تحت فشار بر حوضه بیان گردد. این شاخص ها شامل راندمان در مقیاس های مزرعه و حوضه بوده که تفاوت هایی در مولفه های در نظر گرفته شده تلفات آبیاری دارند. برای محاسبه این مولفه ها از مدل نیمه توزیعی swat استفاده گردید. در این راستا ابتدا با استفاده از چندین شاخص (محاسبه دبی پایه، رفتار مدل در شرایط حدی الگوی کشت، عدم قطعیت پارامترهای مدل، مقایسه افت آب زیرزمینی و تبخیر از آبخوان شبیه سازی شده با داده های مشاهداتی) سعی گردید صحت سنجی و بررسی خروجی های مدل swat مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج این بخش نشان داد که مدل swat قابلیت لازم برای شبیه سازی متغیرهای مختلف حوضه شامل تبخیر و تعرق واقعی، دبی پایه حوضه، تغییرات افت آب زیرزمینی و دبی خروجی از حوضه را دارد. از این رو ضمن اعمال تغییرات جزئی متناسب با اهداف تحقیق در مدل، از نتایج آن برای ارزیابی تأثیر توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار بر حوضه استفاده گردید.